Konwencja o Prawach Dziecka (omówienie)
Poznaj swoje prawa, korzystaj z nich mądrze i pamiętaj, że
inni też je mają.
Konwencja o Prawach Dziecka uchwalona
została przez Organizację Narodów Zjednoczonych 20 listopada 1989r.
Jest to podstawowy dokument chroniący prawa dzieci na całym świecie.
Konwencja byłaby zbędna, gdyby wszystkie dzieci żyły w szczęśliwych
rodzinach i spotykały w swoim życiu samych dobrych ludzi . Niestety
tak nie jest, gdyż wiele dzieci pada ofiarami przemocy. Dlatego
Konwencja zobowiązuje m. in. władze państw do stanowczego sprzeciwiania
się wszelkim jej formom . Ważne jest, żeby każde dziecko znało
swoje prawa i wiedziało, jak z nich korzystać.
Część I
DZIECKO - ISTOTA LUDZKA
> Dzieckiem jest każda osoba, która nie ukończyła 18 lat (Art.
1).
> Państwo zobowiązane jest do zapewnienia ochrony praw dziecka
bez względu na jego pochodzenie, rasę, płeć, język, status materialny
i wyznanie (Art. 2).
> Wszystkie instytucje mają obowiązek działać dla dobra dziecka
(Art. 3).
> Państwo zobowiązane jest podejmować działania na rzecz realizacji
praw dziecka zawartych w Konwencji (Art. 4).
> Rodzicom przysługuje prawo pierwszeństwa w wychowywaniu dziecka
zgodnie ze swoimi przekonaniami (Art. 5).
PRAWO DO ŻYCIA
> Każde dziecko ma niezbywalne prawo do życia (Art.6).
> Każde dziecko ma prawo do otrzymania imienia i obywatelstwa
oraz do poznania swoich rodziców i objęcia opieką rodzicielską
(Art. 7).
> Każde dziecko ma prawo do ochrony swojej tożsamości, w tym
obywatelstwa, nazwiska i stosunków rodzinnych (Art. 8).
> Dziecko nie może zostać oddzielone od swoich rodziców wbrew
ich woli, chyba, że leży to w interesie dziecka i zdecyduje o
tym sąd na podstawie przepisów. prawa. Dziecko oddzielone od rodziców
ma prawo do kontaktów z nimi (Art. 9).
> Dziecko, którego rodzice przebywają w różnych państwach ma
prawo do utrzymywania regularnych osobistych kontaktów z matką
i ojcem. Władze państw zobowiązane są do umożliwienia tych kontaktów
( Art. 10).
> Państwo zobowiązane jest do zapewnienia każdemu dziecku możliwości
kształtowania i wyrażania własnych poglądów oraz wypowiadania
się w postępowaniach sądowych i administracyjnych, w sprawach
które go dotyczą (Art. 12).
> Państwo zobowiązane jest do zapewnienia każdemu dziecku możliwości
do swobodnej wypowiedzi oraz do zdobywania i przetwarzania informacji
(Art. 13).
> Każde dziecko ma prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania
. Rodzice mają pierwszeństwo w kierowaniu dzieckiem w korzystaniu
z tego prawa (Art. 14).
> Każde dziecko ma prawo do swobodnego zrzeszania się oraz
wolności pokojowych zgromadzeń (Art. 15).
PRAWO DO PRYWATNOŚCI
> Każde dziecko ma prawo do ochrony swojej prywatności, honoru
i reputacji oraz do zachowania tajemnicy swojej korespondencji
(Art. 16).
> Każde dziecko ma prawo do dostępu informacji rozpowszechnianych
przez środki masowego przekazu (Art. 17).
PRAWO DO WYCHOWANIA W RODZINIE I ŻYCIA BEZ PRZEMOCY
> Oboje rodzice ponoszą wspólną i główną odpowiedzialność za
wychowanie i rozwój dziecka. Państwo zobowiązane jest do udzielenia
im pomocy w wypełnianiu tego obowiązku (Art. 18).
> Każde dziecko ma prawo do ochrony przed wszelkimi formami
przemocy fizycznej bądź psychicznej, krzywdy lub zaniedbania bądź
złego traktowania lub wyzysku, w tym wykorzystywania w celach
seksualnych (Art. 19).
> Dziecko pozbawione swego środowiska rodzinnego ma prawo do
specjalnej ochrony i pomocy ze strony państwa, w tym do opieki
zastępczej (Art. 20).
DOBRO DZIECKA JAKO CEL NAJWYŻSZY
> Państwo, które pozwala adoptować dzieci ma obowiązek zachowania
szczególnej troski o dobro dziecka w postępowaniu adopcyjnym (Art.
21).
> Dziecko, które objęte jest statusem uchodźcy lub stara się
o niego, ma prawo do odpowiedniej ochrony i pomocy humanitarnej
ze strony państwa, na terenie którego przebywa (Art. 22)
> Każdemu dziecku psychiczne lub fizycznie niepełnosprawnemu
państwo powinno zapewnić życie w warunkach gwarantujących godność,
umożliwiających osiąganie niezależności oraz ułatwiających aktywne
uczestnictwo w życiu społeczeństwa (Art. 23).
PRAWO DO OCHRONY ZDROWIA
> Państwo zobowiązane jest do zapewnienia każdemu dziecku najwyższego
poziomu ochrony zdrowia i udogodnień w zakresie leczenia chorób
oraz rehabilitacji zdrowotnej (Art. 24).
> Każde dziecko umieszczone w szpitalu, sanatorium, placówce
opiekuńczo - wychowawczej lub innym zakładzie ma prawo do okresowej
oceny okoliczności umieszczenia go w placówce ( Art. 25).
PRAWO DO GODZIWYCH WARUNKÓW SOCJALNYCH
> Każde dziecko ma prawo do otrzymywania środków utrzymania
odpowiadających jego potrzebom, a także do korzystania z ubezpieczeń
społecznych (Art. 26).
> Każde dziecko ma prawo do poziomu życia odpowiadającego jego
rozwojowi fizycznemu, psychicznemu, duchowemu, moralnemu i społecznemu,
za co główną odpowiedzialność ponoszą jego rodzice (Art. 27).
PRAWO DO NAUKI
> Każde dziecko ma prawo do nauki (Art. 28).
> Nauka dziecka powinna być ukierunkowana przede wszystkim
na rozwijanie osobowości, talentów oraz zdolności umysłowych i
fizycznych dziecka, rozwijanie szacunku dla praw człowieka oraz
szacunku dla rodziców dziecka, przygotowanie do odpowiedniego
życia w wolnym społeczeństwie oraz rozwijanie w dziecku poszanowania
środowiska naturalnego (Art. 29).
> Dziecko należące do mniejszości etnicznych, religijnych lub
językowych ma prawo do posiadania i korzystania z własnej kultury,
do wyznawania i praktykowania swojej religii lub do używania własnego
języka, łącznie z innymi członkami jego grupy (Art. 30).
> Każde dziecko ma prawo do wypoczynku i czasu wolnego oraz
do nieskrępowanego uczestnictwa w życiu kulturalnym i artystycznym
(Art. 31).
OCHRONA PRZED RÓŻNYMI RORMAMI WYZYSKU , W TYM WYZYSKIEM EKONOMICZNYM
> Państwo zobowiązane jest do zapewnienia każdemu dziecku ochrony
przed wyzyskiem ekonomicznym oraz wykonywaniem pracy , która może
być niebezpieczna, przeszkadza w nauce, albo jest szkodliwa dla
dziecka (Art. 32).
> Państwo zobowiązane jest do ochrony dziecka przed używaniem
narkotyków oraz wykorzystywaniem go przy produkcji tego typu substancji
i handlu nimi (Art. 33).
> Państwo zobowiązane jest do ochrony dziecka przed wszelkimi
formami wyzysku seksualnego i nadużyć seksualnych (Art. 34).
> Państwo zobowiązane jest do przeciwdziałania uprowadzeniom
lub sprzedaży dzieci (Art. 35).
> Państwo zobowiązane jest do przeciwdziałania także wszelkim
innym formom wyzysku niż wymienione powyżej w jakimkolwiek aspekcie
naruszającym dobro dziecka (Art. 36).
OCHRONA PRZED NIELUDZKIM TRAKTOWANIEM
> Państwo zobowiązane jest do ochrony dziecka przed torturowaniem
bądź okrutnym lub nieludzkim traktowaniem lub karaniem. Żadne
dziecko nie może być bezprawnie pozbawione wolności, a każde zatrzymane
dziecko ma prawo do humanitarnego traktowania i otrzymania odpowiedniej
pomocy (Art. 37).
DZIECKO A DZIAŁANIA ZBROJNE
> Każde dziecko poniżej 15 lat ma prawo do ochrony przed bezpośrednim
udziałem w działaniach zbrojnych (Art. 38).
> Państwo zobowiązane jest do ułatwienia przebiegu rehabilitacji
fizycznej i psychicznej dziecka, które padło ofiarą jakiejkolwiek
formy zaniedbania, wyzysku lub wykorzystania, torturowania lub
jakiejkolwiek innej formy okrutnego nieludzkiego czy poniżającego
traktowania albo karania bądź konfliktu zbrojnego (Art. 39).
OCHRONA DZIECKA W PROCESIE KARNYM
> Każde dziecko podejrzane, oskarżone lub uznane za winne popełnienia
przestępstwa, ma prawo do traktowania w sposób godny i uwzględniający
jego wiek. Dziecko ma prawo do zapoznania się ze stawianymi mu
zarzutami i rozpatrzenia jego sprawy najszybciej jak to możliwe,
w uczciwym i bezstronnym procesie (Art. 40).
> Konwencja w żaden sposób nie narusza postanowień prawa wewnętrznego
państwa lub innych przepisów prawa międzynarodowego, które lepiej
chronią prawa dziecka niż przepisy tej konwencji (Art. 41).
Oprócz części I przedstawionej powyżej Konwencja
zawiera jeszcze dwie kolejne części.
Część II obejmująca artykuły 42- 45 m. in. zobowiązuje państwo
do informowania dzieci o ich prawach oraz do przedstawiania sprawozdań
z działań podejmowanych na rzecz realizacji tych praw. Część III
tj. artykuły 46 - 54 obejmuje zapisy dotyczące wprowadzania Konwencji
w życie i przystępowania do niej nowych państw.
Prawa przedstawione w tej publikacji nie są dosłownym powtórzeniem
artykułów Konwencji, są natomiast przetłumaczone na język bardziej
zrozumiały dla dzieci.
Poznaj
swoje prawa, lecz nie zapominaj o tym , że masz też obowiązki.
Jeżeli masz jakieś wątpliwości, coś cię niepokoi lub uważasz,
że Twoje prawa są naruszane
- możesz porozmawiać o tym z rodzicami, życzliwymi Ci dorosłymi,
- wychowawcą i pedagogiem szkolnym.
Możesz też zwrócić się telefonicznie lub pisemnie do: Terenowego
Komitetu Ochrony Praw Dziecka w Rzeszowie, 35- O30 Rzeszów, ul.
3 Maja 26, tel. 0 17 8628268 lub: Rzecznika Praw Dziecka ul. Śniadeckich
10, 00- 656 Warszawa, tel. interwencyjny (24 h) 022 696 55 50
Na
podstawie materiałów wydanych przez Biuro Rzecznika Praw Dziecka
przygotowała pedagog szkolny mgr Wiesława Kawa
