STRATEGIE POSTĘPOWANIA W WYBRANYCH SYTUACJACH PROBLEMOWYCH,
KTÓRE MOGĄ POJAWIĆ SIĘ NA TERENIE SZKOŁY

Profilaktyka to proces wspomagania ucznia w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, a także ograniczanie i likwidowanie czynników niekorzystnych dla jego życia i zdrowia. W naszej szkole realizujemy Program Profilaktyki, który obejmuje szereg różnorodnych działań skierowanych dla uczniów i rodziców.

---

1. Informacja telefoniczna do rodziców.
2. Wezwanie rodziców przez wychowawcę.
3. Spisanie przez wychowawcę umowy dotyczącej odpowiedzialności rodziców za systematyczne realizowanie obowiązku szkolnego dziecka.
4. Wizyta w domu ucznia.
5. Pismo informujące o zamiarze wystąpienia do sądu rodzinnego.
6. Pismo do sądu rodzinnego o wgląd w sytuację rodzinną.
Wszystkie czynności nauczyciela odpowiednio dokumentowane w dzienniku klasowym, pozostawienie kopii wysyłanych pism.
W każdej sytuacji informacja do rodziców o konsekwencjach niewypełniania obowiązków rodzicielskich w zakresie dopilnowania obecności dziecka w szkole tj.
a) niepowodzenia szkolne /złe oceny/,
b) niska ocena zachowania,
c) nieklasyfikowanie,
d) powtórzenie klasy,
e) ryzyko zagrożeń alkoholem, narkomanią., przestępczością, przynależnością do grup nieformalnych ...,
f) wystąpienie przez szkołę z wnioskiem do sądu rodzinnego o wgląd w sytuację rodzinną.

---

II. Interwencja pedagogiczna w sytuacji przemocy:

Interwencja może być skuteczna wtedy, gdy nauczyciele znają ogólne zasady reagowania na przemoc i będą je stosować w pracy z uczniami.

Zasady reagowania na przemoc:
1. Na każdą sytuację związaną z przemocą reagujemy (brakiem reakcji komunikujemy uczniom, że mają prawo używać przemocy).
2. Reagujemy przekazując równocześnie troskę o ucznia (dotyczy to zarówno ofiary jak i agresora). Nie potępiamy ucznia, ale wskazujemy na zachowania, których nie aprobujemy, wyrażając swoją niezgodę na stosowanie przemocy.
3. Współdziałamy z innymi nauczycielami i udzielamy sobie nawzajem wsparcia.

Zasady rozmowy ze sprawcą przemocy:
1. Nauczyciel jasno określa cel rozmowy. Cel wyznacza kierunek rozmowy, należy o nim stale pamiętać i ucinać pojawiającej się przy takich okazjach, chęci "zaistnienia" kilku innych zwykłych spraw.
2. Nauczyciel powinien opisać zachowanie ucznia, które jest powodem rozmowy.
3. Nauczyciel powinien powiadomić ucznia, że chce mu pomóc, że chodzi o to, aby zaradzić w szkole sytuacjom przemocy.
4. Sprawca musi otrzymać od nauczyciela jasny i jednoznaczny komunikat: "w tej klasie (szkole) nie akceptujemy przemocy i będziemy pilnować, żebyś tego nie robił. Nie wolno ci używać przemocy."
5. Rozmowa ma być dialogiem, a nie przemówieniem do sprawcy. Należy dać uczniowi szansę wypowiedzenia się, wysłuchać uważnie.
6. Miejscem rozmów nie może być korytarz ani pokój nauczycielski, lecz pomieszczenie zapewniające spokój i brak udziału świadków.
7. Rozmowy powinny odbywać się systematycznie, dopóki istnieje problem.
8. Należy ustalić hierarchię rozmów. Na kolejnych etapach powinny być angażowane dodatkowe osoby (pedagog, rodzice, dyrektor). Dajemy wtedy uczniowi szansę rozwiązania problemu na niższych poziomach.
9. Rozmowa ze sprawcą powinna zmierzać w kierunku podpisania przez niego kontraktu w sprawie zmiany nieakceptowanych w społeczności szkolnej zachowań.
10. Sprawca musi zostać poinformowany o sankcjach, jakie zostaną zastosowane w przypadku stosowania przemocy wobec innych (zgodnie z przepisami Statutu).
11. Ustalenia zawarte w kontrakcie powinny być znane innym nauczycielom. W uzasadnionych przypadkach można zrezygnować z jawności kontraktu.

Rozmowa z rodzicami sprawców przemocy:
Należy odbyć rozmowę z rodzicami dziecka używającego przemocy, jeśli tylko jest to możliwe. Celem takiej rozmowy jest nie tylko przekazanie informacji o zachowaniu ucznia, ale także pozyskanie rodziców do współpracy.
Ogólne zasady prowadzenia rozmowy są podobne do zasad obowiązujących podczas rozmów ze sprawcami:
1. opisujemy zachowanie ucznia,
2. komunikujemy, że chcemy mu pomóc,
3. wysłuchujemy tego co rodzice mają do powiedzenia - nie oskarżamy,
4. informujemy, że szkoła nie zgadza się na używanie przemocy wobec innych uczniów i oczekujemy w tym zakresie współdziałania.
Jeśli rodzic jest bezradny wobec zachowań dziecka, nauczyciel powinien wskazać mu miejsce, gdzie może uzyskać pomoc.
W sytuacji przemocy podejmujemy interwencję nie tylko wobec agresorów, ale również okazujemy zainteresowanie, udzielamy wsparcia, a także dodajemy odwagi do stawiania czoła problemom ofiarom przemocy.
W przypadku, gdy ofiary przemocy są niechętne jakimkolwiek rozmowom o swojej sytuacji (lęk przed zemstą sprawców, nieśmiałość, zbyt trudny temat, małe zaufanie do nauczyciela), w żadnym wypadku nie należy zmuszać ucznia do mówienia - trzeba uzbroić się w cierpliwość i próbować różnych sposobów porozumienia się, wystrzegając się barier komunikacyjnych (krytykowanie, obrażanie, moralizowanie, zadawanie licznych pytań, doradzanie, pocieszanie itp.).
Rodzice ofiar przemocy powinni być poinformowani o sytuacji dziecka w szkole (ogólne zasady rozmowy są podobne do zasad rozmów ze sprawcami i ich rodzicami). Nauczyciel może zaproponować rodzicom różne sposoby rozwiązywania tego problemu, a także podać wskazówki postępowania z dzieckiem.

---

III. Kradzież

Lp.	Sytuacja	Procedura postępowania
1.	Kradzież na terenie szkoły.	1. Poinformować dyrektora szkoły, pedagoga, wychowawcę. 2. Przeprowadzić rozmowę z osobą poszkodowaną - sporządzić notatkę. 3. Za zgodą dyrektora szkoły wezwać Policję. 4. Przeprowadzić rozmowę z członkami grupy, w której miało miejsce zdarzenie - poinformować o konsekwencjach łamania norm społecznych, prawnych. 5. Sprawdzić zabezpieczenie pomieszczenia, w którym dokonano kradzieży - zlecić usunięcie ewentualnych usterek.

IV. Papierosy

Lp.	Sytuacja	Procedura postępowania
1.	Palenie papierosów przez ucznia na terenie szkoły.	1. Poinformować dyrektora szkoły, pedagoga, wychowawcę. 2. Sporządzić notatkę ze zdarzenia. 3. Zastosować sankcje wobec ucznia zgodnie ze Statutem Szkoły.

V. Alkohol

Lp.	Sytuacja	Procedura postępowania
1.	Przyjście ucznia do szkoły pod wpływem alkoholu lub spożywanie alkoholu na terenie szkoły.	1. Poinformować dyrektora szkoły, pedagoga, wychowawcę. 2. Odizolować ucznia od rówieśników - uczeń przebywa w gabinecie higienistki/pedagoga. 3. Przeprowadzić rozmowę z uczniem (jeśli jest to możliwe). 4. Wezwać lekarza w celu stwierdzenia stanu trzeźwości lub udzielenia pomocy medycznej. 5. Wezwać rodziców do szkoły - gdy rodzice nie przyjadą - wezwać Policję. 6. Sporządzić notatkę ze zdarzenia. 7. Przekazać ucznia rodzicom. 8. Przeprowadzić rozmowę z uczniem i rodzicami po zdarzeniu - podjęcie działań kierunku pomocy dziecku. 9. Zastosować sankcje wobec ucznia w zgodzie ze Statutem Szkoły.
2.	Przyniesienie przez ucznia alkoholu do szkoły.	1. Poinformować dyrektora szkoły, pedagoga, wychowawcę. 2. Zabezpieczyć alkohol. 3. Wezwać rodziców ucznia. 4. Przeprowadzić rozmowę - podjąć działania w kierunku pomocy dziecku. 5. Sporządzić notatkę ze zdarzenia. 6. Zastosować sankcje wobec ucznia w zgodzie ze Statutem Szkoły.

VI. Narkotyki

Lp.	Sytuacja	Procedura postępowania
1.	Znalezienie narkotyku na terenie szkoły.	1. Poinformować dyrektora szkoły, pedagoga, wychowawcę. 2. Zabezpieczyć miejsce, gdzie znaleziono narkotyk. 3. Dyrektor szkoły wzywa Policję - w celu zabezpieczenie środka i sporządzenia protokołu.
2.	Zauważenie u ucznia narkotyku.	1. Poinformować dyrektora szkoły, pedagoga, wychowawcę. 2. Odizolować ucznia od rówieśników - uczeń przebywa w pokoju pedagoga. Nie należy przeszukiwać teczki ani rzeczy osobistych uczniów. 3. Wezwać rodziców ucznia. 4. W porozumieniu z dyrektorem szkoły wezwać Policję. 5. Przeprowadzić rozmowy z uczniem i rodzicami - wskazać możliwości pomocy dziecku, wskazać na konsekwencję zachowania dziecka. 6. Sporządzić notatkę ze zdarzenia. 7. Zastosować sankcje wobec ucznia zgodnie ze Statutem Szkoły. 8. Obserwować zachowanie ucznia na terenie szkoły.
3.	Stwierdzenie u ucznia objawów odurzenia narkotykami.	1. Poinformować dyrektora szkoły, pedagoga, wychowawcę. 2. Zapewnić opiekę higienistki w gabinecie higieny szkolnej, wezwać pogotowie w celu stwierdzenia stanu odurzenia lub uzyskania pomocy medycznej. 3. Wezwać rodziców ucznia - gdy rodzice nie przyjadą wezwać Policję. 4. Sporządzić notatkę ze zdarzenia. 5. Przeprowadzić rozmowę z rodzicami - uzyskać możliwości pomocy dziecku (podać adresy placówek, umówić na wizyty za zgodą rodziców). 6. Wymagać przedstawienia wyników badań, współpracować z rodzicami w okresie leczenia dziecka. 7. Zastosować sankcje wobec ucznia zgodnie ze Statutem Szkoły.
4.	Podejrzenie, że uczeń zażywa narkotyki.	1. Poinformować dyrektora, pedagoga o spostrzeżeniach. 2. Wezwać rodziców do szkoły - poinformować o sytuacji, zaproponować kontakt ze specjalistyczną placówką (podać adresy, ewentualnie umówić na wizytę). 3. Pozostawać w kontakcie z rodzicami; w porozumieniu z nimi monitorować przebieg leczenia. 4. Obserwować zachowanie ucznia na terenie szkoły. 5. Zastosować sankcje wobec ucznia zgodnie ze Statutem Szkoły.

---